Είναι πολλοί οι επαγγελματίες υγείας που δηλώνουν “σκεπτικιστές” σχετικά με τα εμβόλια και την πανδημία (κρυφοί θαυμαστές του “ταύρου σε υαλοπωλείο”, όπως τον ονομάζουν, υπουργού υγείας των ΗΠΑ πολλοί εξ αυτών). Κάποιοι τοποθετούνται και δημόσια και “νομιμοποιούν” την παραπληροφόρηση, διασπείροντάς την στον απλό κόσμο. Έτσι, ακόμη και άτομα που νοσηλεύτηκαν το τελευταίο έτος με κορωνοϊό και που δεν είχαν κάνει εμβόλιο τον τελευταίο χρόνο και περισσότερο, ακόμη και άτομα που χρειάστηκαν μηχανική αναπνευστική υποστήριξη, δήλωσαν κατά πλειοψηφία ότι δεν μετάνιωσαν που δεν έκαναν το επικαιροποιημένο εμβόλιο- αυτό έδειξε μια πολύ πρόσφατη ελληνική μελέτη από τέσσερα νοσοκομεία [1]. Με αφορμή μια τέτοια “σκεπτικιστική” δημόσια προσέγγιση από επαγγελματία υγείας και την αντίστοιχη δημόσια απάντησή μου [2], αλλά και κάποιες νέες ενδιαφέρουσες μελέτες, δέκα απαραίτητες υπενθυμίσεις:

1. Υπήρξαν αποτελεσματικά τα εμβόλια; Ακόμη και ο αμφισβητίας των πάντων στην πανδημία, ίνδαλμα των “σκεπτικιστών”, Γιάννης Ιωαννίδης του Στάνφορντ, υπολόγισε ότι σώθηκαν 2,5 εκατομμύρια ζωές [3]- γνωρίζουμε ότι σώθηκαν πολύ περισσότερες [4].

2. Παραμένουν αποτελεσματικά τα επικαιροποιημένα εμβόλια; Πολύ πρόσφατη μελέτη στο New England Journal of Medicine έδειξε ότι ο εμβολιασμός με το περσινό επικαιροποιημένο εμβόλιο ελάττωνε κατά 64% την πιθανότητα θανάτου από κορωνοϊό [5].

3. Εμποδίζει ο εμβολιασμός την μετάδοση; Πριν την εμφάνιση του στελέχους Δέλτα, ναι. Οι συνεχείς μεταλλάξεις του ιού περιόρισαν αυτή τη δυνατότητα- ακόμη όμως και τώρα ο εμβολιασμένος, αν νοσήσει, μεταδίδει σημαντικά λιγότερο από τον ανεμβολίαστο [6].

4. Έχουν παρενέργειες τα mRNA εμβόλια; Η εμφάνιση μυοκαρδίτιδας σε νέους άρρενες δεν κρύφτηκε ποτέ, το αντίθετο, μελετήθηκε εξουθενωτικά. Γνωρίζουμε ότι η μυοκαρδίτιδα του εμβολίου έχει πολύ καλύτερη πρόγνωση από αυτή του ιού [7,8]. Ακόμη σημαντικότερο, μια πολύ πρόσφατη μελέτη εκατομμυρίων παιδιών 5-18 ετών από την Μεγάλη Βρετανία [9] έδειξε ότι το να νοσήσουν τα παιδιά από κορωνοϊό οδηγούσε σε αυξημένη πιθανότητα εμφάνισης μυοκαρδίτιδας ή περικαρδίτιδας για περισσότερους από 12 μήνες μετά (όπως και φλεβοθρομβώσεων). Ο κίνδυνος από το εμβόλιο ήταν αυξημένος μόνο τον πρώτο μήνα.

5. Ήταν διεφθαρμένο το “κατεστημένο” της συμβουλευτικής επιτροπής εμβολιασμών στις ΗΠΑ, μέχρι να έρθει ο “αδιάφθορος” υπουργός υγείας και να “καθαρίσει την κόπρο του Αυγεία;” Οι συγκρούσεις συμφερόντων των μελών της είχαν φτάσει σε ιστορικό χαμηλό το 2024 [10]. Είναι αδιάφθοροι οι τωρινοί; Εμπλέκεται ο ίδιος ο υπουργός στην γιγάντωση μιας μαζικής θανατηφόρας επιδημίας ιλαράς στη Σαμόα [11] ; Στο κάτω κάτω, αυτοί οι “αδιάφθοροι συνεργάτες” του, δεν επέτρεψαν πρόσφατα το εμβόλιο για όποιον το επιθυμεί;

6. Κάνουμε πολλά εμβόλια στα παιδιά; Ναι, ευτυχώς- το ότι δημιουργήθηκε και γίνεται π.χ. εμβόλιο για τον αιμόφιλο σημαίνει ότι ξεχάσαμε τι είναι η τραγική και απαίσια επιγλωττίτιδα. Το ότι ελπίζουμε να αφήσουμε τον κεραυνοβόλα θανατηφόρο μηνιγγιτιδόκοκκο πίσω μας μέσω του εμβολιασμού είναι κατάκτηση, όχι “ένα εμβόλιο περισσότερο”. Και αν δοθεί η δυνατότητα να αναπτυχθούν κι άλλα εμβόλια, για καθολική ή στοχευμένη χρήση, για να προστατευτούν μέσω μιας ομπρέλλας ανοσίας και οι ανοσοκατασταλμένοι που δεν απαντούν σε αυτά, επίτευγμα της ανθρωπότητας θα είναι.

7. Υπήρξε λογοκρισία στις πρώτες φάσεις της πανδημίας; Ποια λογοκρισία όταν είχε πρώτη θέση στο πρωινό μεγάλου καναλιού κάθε τρεις και λίγο το ίνδαλμα των “σκεπτικιστών”; Το ότι επέλεξε ο ίδιος να ακολουθήσει πορεία “είμαι ξανά πρωτοσέλιδο στην Ελεύθερη Ώρα”, όφειλε να προβληματίσει τον ίδιο και τους ακόλουθούς του. Ποια λογοκρισία όταν παραμένουν εντός πανεπιστημιακής κοινότητας (και διδάσκουν φοιτητές!!!) σεσημασμένοι παραπληροφορητές που αγαπούσαν “το ρώσικο εμβόλιο, το παραδοσιακό” (μια χαρά εμβόλιο, αλλά τεχνολογίας με πρώτη έγκριση το...2019, τόσο παραδοσιακό- “καλής καταγωγής” όμως φαίνεται) ; Πόση ανοχή ακόμη θα δείξουν οι επιστημονικοί σύλλογοι; Ακούσατε ποτέ παραπληροφορητές να ανακοινώνουν ότι η τάδε ή η δείνα “μελέτη” που έβγαζε τα εμβόλια επιβλαβή ανακλήθηκε ως προβληματική ή λανθασμένη; (ξεκίνησε παρεμπιπτόντως διερεύνηση για την διαβόητη κορεάτικη μελέτη ότι “τα εμβόλια προκαλούν καρκίνο” από την εκδοτική ομάδα του περιοδικού που δημοσιεύθηκε, έτσι ξεκινάει η διαδικασία απόσυρσης της μελέτης)

8. Κι αυτή η υποχρεωτικότητα; Ε, έσωσε ζωές, απλά [12]. Και ο αυταρχισμός; Ναι, μέτρα που δεν εφαρμόστηκαν και δεν ελέγχθηκε η εφαρμογή τους από κανέναν….

9. Αγνοήσαμε τόσα χρόνια “επικίνδυνα συστατικά” στα εμβόλια των παιδιών; Είναι “ενημερωμένη” μια μητέρα που συζητά για υδράργυρο και αλουμίνιο; Η μητέρα μπορεί να είναι ανήσυχη. Ο επαγγελματίας υγείας που δεν την ενημερώνει σωστά είναι ο ανεύθυνος. Χρόνια τα συζητάμε αυτά [13]: περισσότερο αλουμίνιο παιρνουν τα βρέφη από τον...θηλασμό παρά από τα εμβόλια στο πρώτο 6μηνο της ζωής. Είναι ίδιος ο αιθυλικός με τον μεθυλικό υδράργυρο; Έχει κανένα εμβόλιο στην Ευρώπη θειομερσάλη, που “απαγόρευσε” πρόσφατα ο υπουργός υγείας των ΗΠΑ; (όχι και όχι)

10. Φταίει η “ορθόδοξη” επιστημονική κοινότητα που δεν απαντά επαρκώς; Φταίει όταν συμπεριφέρεται ως ελίτ, ή ως απασχολούμενη με ωράριο. Η παραπληροφόρηση τρέχει 24 ώρες το 24ωρο, 7 ημέρες την εβδομάδα. Η ορθή πληροφόρηση όχι. Οφείλουμε απαντήσεις, συνεχώς και ενημερωμένα. Έχει ανεπιθύμητα παρελκόμενα, απειλές στην πόρτα μας και ύβρεις; ναι.

Όμως το ζήτημα δεν είναι να είμαστε αρεστοί, αλλά ειλικρινείς.

Δήλωση σύγκρουσης συμφερόντων: Δεν έχω οποιαδήποτε δοσοληψία με φαρμακευτικές εταιρείες γενικώς ή όποιον άλλον παραγωγό εμβολίων. Συμμετείχα για μικρό χρονικό διάστημα στην Εθνική Επιτροπή Εκτάκτων Συμβάντων Δημόσιας Υγείας.

Υ.Γ.: η εικόνα από την Αβάσταχτη Ελαφρότητα του Είναι, με τον Daniel Day Lewis να τσαλακώνει την δήλωση συμμόρφωσης που του έδωσε ο Daniel Olbrychski του κόμματος. Και τα αντίστοιχα αποσπάσματα από το βιβλίο, στην πρώτη έκδοση, πάντα από την Εστία.

[1] μια (ακόμη εξαιρετική) μελέτη με επικεφαλής την Helena Maltezou για το πώς αντιμετωπίζουν τον εμβολιασμό άτομα που νοσηλεύθηκαν εξαιτίας κορωνοϊού πρόσφατα: https://www.sciencedirect.com/.../abs/pii/S0264410X25011260

[2] στο The Books' Journal για τον αναθεωρητισμό για τα εμβόλια: https://booksjournal.gr/.../5671-o-anatheoritismos-gia-ta...

[3] πόσες ζωές σώθηκαν τελικά; https://jamanetwork.com/.../jama.../fullarticle/2836434

[4] πόσες ζωές σώθηκαν τελικά;-2 https://www.thelancet.com/.../PIIS2213-2600

[5] η αποτελεσματικότητα του περσινού επικαιροποιημένου εμβολίου- κι άλλα στοιχεία: https://www.nejm.org/doi/full/10.1056/NEJMoa2510226#f3

[6] https://www.cdc.gov/.../slide.../04-Srinivasan-covid-508.pdf , το slide 50, από την τελευταία συνεδρίαση της αμερικανικής συμβουλευτικής επιτροπής εμβολιασμών.

[7] ποια μυοκαρδίτιδα έχει άσχημη πρόγνωση; https://jamanetwork.com/journals/jama/fullarticle/2822933

[8] ποια μυοκαρδίτιδα έχει άσχημη πρόγνωση; -2 https://bmjmedicine.bmj.com/content/2/1/e000373

[9] μυοκαρδίτιδα του ιού, και μυοκαρδίτιδα του εμβολίου https://www.thelancet.com/.../PIIS2352-4642(25.../fulltext

[10] περί “διεφθαρμένων ειδικών” https://jamanetwork.com/jou.../jama/article-abstract/2837784

[11] Κένεντυ και Samoa και ιλαρά: https://www.thelancet.com/.../PIIS0140-6736(24.../fulltext

[12] υποχρεωτικότητα, τα αποτελέσματά της https://jamanetwork.com/.../jama.../fullarticle/2821581

13] εμβόλια και αντιεμβολιαστές, μια συζήτηση με τον Kyriakos Athanasiadis πολύ πριν την πανδημία https://www.liberal.gr/apopsi/embolia-kai-antiemboliaste

[14] Το ygeiamou gr οργανώνει σήμερα την ημερίδα "Εμβολιασμός, Θεμέλιο για το αύριο της Δημόσιας Υγείας" στην οποία, νωρίς το απόγευμα, θα μιλήσω για την παραπληροφόρηση στο διαδίκτυο (ευχαριστώ την Tota Karlatira για την πρόσκληση) - θα υπάρχει ζωντανή διαδικτυακή μετάδοση όλης της εκδήλωσης, το πρόγραμμα και σύνδεσμος για το livestreaming εδώ: https://www.ygeiamou.gr/.../4i-imerida-gia-ton.../