• Σύμφωνα με τον ΠΟΥ, τα τροχαία δυστυχήματα είναι η κύρια αιτία θανάτου εφήβων ηλικίας 15-19 ετών παγκοσμίως.
• Στην Ελλάδα, τα τελευταία χρόνια, παρατηρείται αύξηση των ατυχημάτων με εμπλοκή ποδηλάτων, πατινιών και ηλεκτρικών μέσων μικροκινητικότητας (ιδίως στις αστικές περιοχές).
• Τα παιδιά ηλικίας 5-14 ετών εμπλέκονται κυρίως ως πεζοί ή επιβάτες σε τροχαία ατυχήματα, ενώ οι έφηβοι (15-17 ετών) εμπλέκονται και ως οδηγοί ποδηλάτων, ηλεκτρικών πατινιών ή ακόμη και μηχανακιών – συχνά χωρίς δίπλωμα ή κράνος.

Κατηγορίες κινδύνου

1. Ως πεζοί: λανθασμένη διέλευση, ελλιπής εποπτεία, απουσία διαβάσεων.
2. Ως επιβάτες: μη χρήση ζώνης ή παιδικού καθίσματος, υπερβολική ταχύτητα του οδηγού, ακατάλληλη συμπεριφορά στο όχημα.
3. Ως οδηγοί (ποδήλατα, πατίνια, e-scooters): απουσία κράνους, οδήγηση σε δρόμους ταχείας κυκλοφορίας, νυχτερινή οδήγηση χωρίς φωτισμό ή προστατευτικά ανακλαστικά.
Νομοθεσία (Ελλάδα)

• Η χρήση κράνους είναι υποχρεωτική για ποδήλατα και πατίνια, αλλά δεν εφαρμόζεται επαρκώς.
• Ηλεκτρικά πατίνια (e-scooters):

- Άτομα κάτω των 15 ετών δεν επιτρέπεται να τα οδηγούν.
- Υποχρεωτικό κράνος και φωτισμός, μέγιστη ταχύτητα 25 km/h.
- Καθίσματα αυτοκινήτου: Υποχρεωτικά έως 12 ετών ή 135cm ύψος. Πολλά παιδιά μεταφέρονται χωρίς καθίσματα ή ζώνες.
- Κυκλοφοριακή Αγωγή: Παρότι εντάχθηκε ως θεματική στο σχολείο, λείπει η συστηματική εκπαίδευση και εφαρμογή.

Πραγματικότητα και ελλείψεις:

• Απουσία υποδομών (πεζοδρόμια, ποδηλατόδρομοι, σχολικές διαβάσεις).
• Έλλειψη επιτήρησης για την τήρηση των νόμων.
• Γονεϊκή αμέλεια ή άγνοια (π.χ. παιδί όρθιο στο πίσω κάθισμα χωρίς ζώνη).
• Κρατική αδράνεια σε πρόληψη και εκπαίδευση.
Τι μπορεί και τι πρέπει να γίνει;

Σε Ατομικό/Γονεϊκό επίπεδο

• Χρήση παιδικών καθισμάτων, ζώνης ασφαλείας, κράνους.
• Συζήτηση με τα παιδιά για βασικούς κανόνες ασφαλείας (π.χ. πώς περνάμε το δρόμο).
• Εποπτεία όταν κυκλοφορούν με ποδήλατο ή πατίνι.
• Πρότυπο συμπεριφοράς: οι γονείς πρώτοι οφείλουν να τηρούν τα μέτρα ασφαλείας.
Σε σχολικό και κοινωνικό επίπεδο
• Ενίσχυση της κυκλοφοριακής αγωγής με βιωματικές δραστηριότητες.
• Συνεργασία με δήμους, τροχαία, σχολεία για παρεμβάσεις σε υποδομές και ενημέρωση.
• Καμπάνιες ενημέρωσης στα ΜΜΕ, στους παιδικούς σταθμούς, στις παιδιατρικές μονάδες.

Πού εντοπίζεται η κρατική ευθύνη;

• Εφαρμογή της νομοθεσίας και επιβολή προστίμων όπου απαιτείται.
• Δημιουργία υποδομών: ασφαλείς διαδρομές για το σχολείο, ποδηλατόδρομοι, σχολικοί τροχονόμοι.
• Συστηματική καταγραφή ατυχημάτων με συμμετοχή ανηλίκων.
• Υιοθέτηση της αρχής “Vision Zero”: κανένας θάνατος στο δρόμο δεν είναι αποδεκτός.
Η πρόληψη των τροχαίων ατυχημάτων με θύματα παιδιά και εφήβους δεν είναι ευθύνη μόνο των γονέων. Είναι ζήτημα πολιτικής βούλησης, κοινωνικής ευαισθητοποίησης και παιδείας. Ένα κράτος που προστατεύει τα παιδιά του στους δρόμους είναι ένα κράτος που σέβεται τη ζω